Sau quá trình tinh gọn bộ máy hành chính, chuyển đổi số xã, phường đang diễn ra mạnh mẽ trên khắp cả nước. Đây là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng chính quyền 2 cấp hiện đại, gắn liền với Đề án 06 của Chính phủ. Hãy cùng FSI tìm hiểu cách chuyển đổi số đang thay đổi diện mạo xã, phường trên khắp cả nước.
Chuyển đổi số xã phường – bước tiến tất yếu trong chính quyền hai cấp
Bối cảnh: Từ tinh gọn bộ máy đến chính quyền hai cấp hiện đại
Sau quá trình tinh gọn bộ máy hành chính, Việt Nam đang từng bước vận hành mô hình chính quyền hai cấp – cấp tỉnh và cấp xã, phường. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số xã, phường trở thành nhiệm vụ trọng tâm, là “cánh tay nối dài” giúp triển khai Đề án chuyển đổi số quốc gia và Đề án 06 của Chính phủ đến tận cơ sở.
Mục tiêu không chỉ là đưa công nghệ vào hoạt động hành chính, mà còn đổi mới tư duy quản trị, nâng cao hiệu quả phục vụ người dân, doanh nghiệp, hướng tới nền hành chính công khai – minh bạch – hiện đại.
Vai trò của cấp xã, phường trong hành trình chuyển đổi số
Nếu cấp Trung ương và cấp tỉnh chịu trách nhiệm hoạch định chiến lược, thì cấp xã, phường chính là nơi chính sách đi vào thực tiễn. Mỗi xã, phường là “tế bào” của hệ thống hành chính, trực tiếp tiếp xúc và giải quyết nhu cầu của người dân hàng ngày.
Do đó, chuyển đổi số cấp cơ sở không chỉ là việc đầu tư hạ tầng công nghệ, mà còn là nền tảng để hình thành chính quyền gần dân, phục vụ dân và lấy dân làm trung tâm.
Ba trụ cột của chuyển đổi số cấp xã, phường
Theo định hướng trong Kế hoạch chuyển đổi số Hà Nội và Kế hoạch chuyển đổi số năm 2025 của nhiều địa phương, mô hình chuyển đổi số cấp xã, phường được xây dựng dựa trên ba trụ cột chính:
- Chính quyền số cấp cơ sở
- Kinh tế số địa phương
- Xã hội số trong cộng đồng dân cư
Tìm hiểu thêm về: Xu hướng chuyển đổi số trong dịch vụ công
Thực trạng và cơ hội chuyển đổi số xã, phường hiện nay
Nhà nước đang chỉ đạo chuyển đổi số nhanh chóng, quyết liệt trên cả nước
Đảng và Nhà nước liên tục chỉ đạo và vào cuộc nhanh chóng, quyết liệt trong tiến trình chuyển đổi số cấp xã, phường. Minh chứng là các văn bản chỉ đạo kịp thời như Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, Đề án 06, Quyết định số 942/QĐ-TTg,… Các hội nghị, hội thảo cũng được tổ chức thường xuyên nhằm hỗ trợ cho các địa phương trong chuyển đổi số.
Đó chính là những minh chứng thể hiện sự quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước với khát vọng lớn, tầm nhìn chiến lược, tư duy đột phá, tận dụng tối đa thời cơ, thuận lợi do cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại để thực hiện chuyển đổi số quốc gia thành công.
Chuyển đổi số xã phường đang đạt được kết quả tích cực
Theo ông Lê Anh Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ), tính đến quý II/2025, xếp hạng Chính phủ số của Việt Nam tăng 15 bậc, lên vị trí 71/193 quốc gia, vùng lãnh thổ. Tỷ lệ hồ sơ trực tuyến toàn trình tính đến tháng 7/2025 đạt 39,85% (khối Bộ 51,85%, khối tỉnh 15,08%), tăng 4,24% so với năm 2024. Trên phương diện xã hội số, đã cấp 17,5 triệu căn cước công dân, 64 triệu tài khoản VNeID với 48 tiện ích, ghi nhận 1,5 triệu lượt sử dụng mỗi ngày.
Đặc biệt, Hà Nội hiện là địa phương tiên phong trong chuyển đổi số cấp cơ sở. Thành phố đã triển khai nhiều mô hình thí điểm hiệu quả như ứng dụng “Công dân Thủ đô số – iHaNoi”, Sổ sức khỏe điện tử, cấp lý lịch tư pháp qua VNeID. Đặc biệt, việc phân cấp 597 thủ tục hành chính xuống xã, phường đã giúp chuyển đổi số thực sự đi vào đời sống người dân và hoạt động của chính quyền cơ sở.
Thách thức trong quá trình chuyển đổi số cấp xã, phường
Dù cơ hội mở ra rất lớn với hạ tầng số quốc gia ngày càng hoàn thiện và nhiều mô hình thí điểm thành công, chuyển đổi số cấp xã, phường vẫn đối mặt không ít rào cản thực tế.
Thiếu nhân lực chuyên môn và kỹ năng công nghệ
Một trong những khó khăn lớn nhất hiện nay là nguồn nhân lực công nghệ tại cấp xã, phường còn rất hạn chế.
Phần lớn cán bộ phụ trách chuyển đổi số đều kiêm nhiệm nhiều công việc, chưa được đào tạo bài bản về công nghệ thông tin hay quản trị dữ liệu.
Điều này khiến việc vận hành các hệ thống phần mềm, xử lý dữ liệu hay hướng dẫn người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến còn gặp nhiều trở ngại.
Hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ
Không ít địa phương, đặc biệt là vùng nông thôn, miền núi, đang thiếu hạ tầng công nghệ thông tin đạt chuẩn. Khi hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ, việc triển khai các nền tảng như quản lý văn bản điện tử, họp trực tuyến, ký số hay dịch vụ công mức độ 4 gần như không thể thực hiện hiệu quả.
Nguồn lực tài chính hạn chế
Chuyển đổi số là một quá trình dài hạn, đòi hỏi kinh phí đáng kể để đầu tư hạ tầng, phần mềm và đào tạo nhân lực. Tuy nhiên, ngân sách cấp xã, phường thường hạn hẹp và phụ thuộc vào cấp trên, nên rất khó để chủ động triển khai đồng bộ.
Nhiều dự án chuyển đổi số tại cơ sở phải thực hiện theo mô hình “tận dụng nguồn lực sẵn có”, dẫn đến tình trạng manh mún, thiếu tính kế thừa và khó duy trì lâu dài.
Người dân chưa quen với công nghệ số
Mặc dù tỷ lệ người dân sử dụng smartphone ngày càng cao, nhưng ở nhiều vùng, thói quen làm việc giấy tờ vẫn phổ biến. Người dân chưa quen với việc nộp hồ sơ, tra cứu thông tin, hoặc thanh toán trực tuyến. Sự e dè này cũng khiến cho việc thúc đẩy dịch vụ công trực tuyến gặp nhiều rào cản.
Giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số cấp xã, phường hiệu quả và bền vững
Sau khi nhận diện những khó khăn và thách thức, việc xây dựng lộ trình chuyển đổi số cho cấp xã, phường cần được triển khai đồng bộ với định hướng, chính sách cụ thể, cùng các công cụ phù hợp với năng lực địa phương.
Tăng cường năng lực số cho đội ngũ cán bộ địa phương
Một trong những yếu tố quyết định thành công của chuyển đổi số cấp xã, phường là con người. Cần chú trọng đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ, công chức – đặc biệt là năng lực khai thác, vận hành các nền tảng số, quản lý dữ liệu và xử lý công việc trực tuyến. Việc này không chỉ giúp họ thích ứng với công nghệ mà còn tạo ra tư duy quản lý hiện đại, minh bạch và hiệu quả hơn.
Xây dựng hạ tầng số đồng bộ, ổn định
Hạ tầng mạng, trung tâm dữ liệu, hệ thống bảo mật và các thiết bị đầu cuối cần được đầu tư và nâng cấp đồng bộ. Đây là nền tảng để các dịch vụ công trực tuyến, hệ thống quản lý và các ứng dụng số vận hành trơn tru, hạn chế tình trạng “chuyển đổi số hình thức” – có phần mềm nhưng không thể khai thác hiệu quả.
Chuẩn hóa và tích hợp dữ liệu dùng chung
Việc quản lý dữ liệu hiện vẫn còn phân tán giữa các phòng ban và cấp hành chính. Để tạo ra hệ sinh thái số thống nhất, các xã, phường cần thực hiện chuẩn hóa quy trình nhập liệu, số hóa tài liệu giấy, và kết nối dữ liệu liên thông với cơ sở dữ liệu cấp huyện, tỉnh. Khi dữ liệu được số hóa, cập nhật và quản lý tập trung, công tác hành chính, thống kê, báo cáo trở nên nhanh chóng và chính xác hơn.
Ứng dụng các nền tảng số thiết thực
Các địa phương nên ưu tiên triển khai những nền tảng có tính ứng dụng cao và dễ tiếp cận, như hệ thống quản lý văn bản, cổng dịch vụ công trực tuyến, phần mềm quản lý một cửa điện tử, hay các giải pháp lưu trữ, quản lý hồ sơ tài liệu điện tử. Việc lựa chọn giải pháp cần căn cứ vào nhu cầu thực tế và mức độ sẵn sàng về hạ tầng của từng địa phương để đảm bảo hiệu quả đầu tư.
FSI đồng hành cùng địa phương trong hành trình chuyển đổi số cấp xã, phường
Là một trong Top 10 doanh nghiệp công nghệ chuyển đổi số hàng đầu Việt Nam, FSI đã đồng hành cùng nhiều cơ quan, địa phương trong việc xây dựng nền hành chính điện tử và chính quyền số.
FSI sở hữu năng lực toàn diện từ số hóa dữ liệu, xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, phát triển hệ thống quản lý tổng thể, cho đến tư vấn chiến lược và đào tạo đội ngũ nhân lực số.
Một trong những minh chứng điển hình là sự hợp tác giữa FSI và xã Minh Châu (TP. Hà Nội) trong công tác chuyển đổi số cấp xã. Tại đây, FSI đã hỗ trợ hạ tầng công nghệ thông tin, tư vấn định hướng và giới thiệu mô hình quản lý thông minh, giúp chính quyền cơ sở từng bước hình thành nền hành chính tinh gọn – minh bạch – hiệu quả.
Điều này cho thấy FSI không chỉ cung cấp công nghệ, mà còn thực sự đồng hành cùng địa phương trong hành trình thay đổi tư duy quản lý, hiện đại hóa bộ máy hành chính, góp phần hiện thực hóa mục tiêu chính quyền số từ cấp cơ sở. Từ đó, một lần nữa khẳng định cam kết đồng hành cùng Chính phủ và địa phương trong việc thúc đẩy chuyển đổi số toàn dân, góp phần xây dựng một Việt Nam số an toàn, thông minh và phát triển bền vững.
Kết luận
Chuyển đổi số cấp xã, phường là nền tảng quan trọng để xây dựng chính quyền hai cấp hiện đại, minh bạch và phục vụ người dân hiệu quả. Khi công nghệ được đưa về tận cơ sở, hoạt động quản lý và cung cấp dịch vụ công trở nên nhanh chóng, thuận tiện hơn.
Với kinh nghiệm đồng hành cùng nhiều địa phương, FSI tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trong hành trình thúc đẩy chuyển đổi số xã, phường – góp phần kiến tạo nền hành chính số toàn diện, gần dân và vì dân.
