Hiện nay công nghệ trí tuệ nhân tạo AI đang được nhiều quốc gia trên thế giới ứng dụng trong việc xử án. Điều này góp phần làm tăng tính khách quan, công bằng và giảm gánh nặng cho các công tố viên cũng như toà án.
Trung Quốc phát triển công tố viên trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên thế giới
Các nhà khoa học ở Trung Quốc cho biết rằng hiện nay họ đã phát triển thành công robot có trí tuệ nhân tạo (AI) có khả năng buộc tội và truy tố tội phạm.
Trong quá trình tham gia chế tạo và thử nghiệm, Viện Kiểm sát Nhân dân Phố Đông Thượng Hải đã đưa ra nhận định rằng “công tố viên” AI này có thể đưa ra cáo buộc chính xác tới 97% khi tiếp nhận mô tả bằng lời từ các vụ việc xảy ra.
Theo nhận định của giáo sư Shi Yong – Giám đốc phòng thí nghiệm quản lý tri thức và dữ liệu của Học viện Khoa học Trung Quốc, công nghệ này trong tương lai nếu được ứng dụng rộng rãi có thể giúp giảm đáng kể khối lượng công việc hàng ngày của các công tố viên, cho phép họ có thể tiết kiệm thời gian để tập trung giải quyết những vụ án khó khăn, phức tạp hơn. Có thể nhận thấy cỗ máy tân tiến này hiện có thể hỗ trợ thậm chí là thay thế các công tố viên đưa ra những quyết định ở một mức độ nhất định.
Bên cạnh đó hiện nay, nhiều cơ quan ở Trung Quốc cũng đang sử dụng công nghệ có tên là Hệ thống 206. Hệ thống này sẽ giúp các cơ quan có thể phân tích độ chính xác, tin cậy của bằng chứng từ đó để đánh giá điều kiện bất giữ cũng như xác định chính xác mức độ nguy hiểm của nghi phạm với người dân.
Dựa trên hơn 1000 đặc điểm từ những lời mô tả của con người từ đó sẽ thu thập tất cả bao gồm cả những dữ liệu nhỏ và vô cùng trừu tượng. Dựa trên những dữ kiện đó, Hệ thống 206 sẽ từng bước đánh giá để đưa ra kết luận cuối cùng.
Tính đến nay, trí tuệ nhân tạo AI này đã được ứng dụng để xử lý hơn 17.000 vụ án, xác định và cáo buộc 8 loại tội phạm phổ biến nhất của thành phố Thượng Hải: tổ chức hoạt động cờ bạc, lái xe nguy hiểm, cản trở người thi hành công vụ, gây gổ và gây rối, gian lận thẻ tín dụng, trộm cắp, lừa đảo, cố ý gây thương tích.
Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tại các toà án Mỹ
Tòa án Cấp cao hạt Los Angeles ở California vốn được biết tới là tòa án lớn nhất thế giới. Toà án này hiện được hoạt động cùng với trợ lý trực tuyến Gina để giúp xử lý các vụ án liên quan tới vi phạm luật giao thông. Gian biết tới 5 ngoại ngữ khác nhau và đã giúp trên 5.000 khách hàng mỗi tháng. Dù Gina chưa phải là AI hoàn chỉnh nhưng chúng được lập trình theo một quy trình sẵn có. Hiện Gina cũng đang được tiếp tục nghiên cứu để phát triển hơn nữa.
Ở Los Angeles, người ta đang nghiên cứu và triển khai dự án Jury hat Bot (phần mềm bồi thẩm đoàn). Phần mềm hiện hoạt động dựa trên nền tảng Microsoft Cognitive Services. Chúng có thể hiểu ngôn ngữ của con người, có thể hỏi đáp một cách linh hoạt. Hiện Jury hat Bot sẽ hỗ trợ bồi thẩm đoàn.
Không chỉ vậy nhiều toàn án ở Mỹ cũng đã ứng dụng hệ thống giải quyết những tranh chấp trực tuyến (Online-Dispute Resolution – ODR) để từ đó có thể nhanh chóng xử lý một loạt các xung đột. Và hệ thống này sẽ có khả năng tự động đưa ra những phán quyết cuối cùng khi các bên xung đột mạnh, không thể tìm được tiếng nói chung.
ODR sẽ cân nhắc mọi thông tin tranh chấp và đề nghị cuối cùng mà các bên đưa ra. Thuật toán này tối ưu ở điểm chúng có khả năng xem xét 10 triệu trường hợp tương tự và đưa ra kết luận công bằng. Và những thẩm phán trong thực tế khó có thể làm vậy, họ gần như chỉ dựa vào bối cảnh cụ thể của cá nhân và con người.
Estonia triển khai thẩm phán robot để giải quyết những tồn đọng pháp lý
Những “thẩm phán” đặc biệt này sẽ được trang bị sức mạnh trí tuệ nhân tạo (AI). Chúng sẽ có khả năng phân tích các tài liệu pháp lý và nhiều những thông tin liên quan khác để từ đó có thể đưa phán quyết cuối cùng. Dù những phán quyết ấy vẫn sẽ được rà soát lại bởi một thẩm phán khác nhưng đây chính là bước tiến vượt trội của Estonia trong việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong việc xử án.
Hiện AI không chỉ được ứng dụng trong hệ thống tòa án mà hiện chúng còn được ứng dụng vào nhiều chức năng khác của Chính phủ Estonia. AI sẽ dùng để quét hình ảnh trên vệ tinh và đối chiếu với các thuật toán để từ đó có thể xác định hoạt động canh tác nông nghiệp có đang tuân theo những quy tắc bắt buộc của chính phủ hay không. Đồng thời hệ thống sẽ quét sơ yếu lý lịch của những người lao động vừa bị sa thải để có thể hỗ trợ tìm kiếm việc làm mới cho họ.
Như vậy, ta có thể nhận thấy rằng AI hiện đang hỗ trợ nhiều lĩnh vực trong đời sống con người bao gồm cả trong lĩnh vực xử án. Chúng được nhiều quốc gia tận dụng để có thể hướng tới một cuộc sống hiện đại hơn. Quả thực, sự phát triển của AI đã mở ra viễn cảnh tương lai khi các robot sở hữu trí tuệ nhân tạo có thể cùng con người hoạt động hoặc thậm chí là thay thế con người.